Onderstaand een opsomming van personen die zich profileren als ‘voorganger’, ‘evangelist’ of ‘bijbelleraar’. Dat deze begrippen heel ruim worden ingevuld wordt wel duidelijk uit het onderstaande. Opmerkelijk is dat deze groep “Bekende Voorgangers”een neo-charismatische variant is op “Bekende Nederlanders”. Zij zijn beeldbepalend, worden links en rechts geraadpleegd en/of mogen komen opdraven bij grote charismatische evenementen.
Afkomstig van >>“charismatische samenvatting”<< een uitgebreid overzicht van de ontwikkeling van de charismatische beweging in Nederland.
Onderstaande personen zijn bekende namen in ‘charismatisch Nederland’. De lijst is niet uitputtend. Velen noemen zich ‘evangelist’ of ‘bijbelleraar’. Dit zijn echter onbeschermde titels; iedereen mag zich zo noemen. Dit in tegenstelling tot de titels ‘theoloog’ en ‘bijbelwetenschapper‘, waarvoor een gedegen studie moet zijn afgerond. De positie van voorgangers, ‘evangelisten’ en ‘bijbelleraren’ binnen de beweging is dan ook in veel gevallen meer gebaseerd op persoonlijke kwaliteiten dan op een gerenommeerde theologische opleiding afgesloten met een erkend diploma.
Willem Ouweneel
Willem Johannes Ouweneel (1944) woont in Huis ter Heijde, is geboren in Zaandam (Noord-Holland) en is bioloog, filosoof en theoloog. Vanaf 1975 was Ouweneel freelance medewerker bij de Evangelische Omroep (EO), waar hij programma’s op radio en tv begeleidde en produceerde. Hij stond aan de wieg van de Evangelische Hogeschool te Amersfoort (1977) waar hij lange tijd les gaf, naast professoraten aan theologische hogescholen in België en Nederland. Nadat hij in 1970 was gepromoveerd als bioloog, promoveerde Ouweneel in 1986 aan de Universiteit van Amsterdam als doctor in de wijsbegeerte. In 1993 promoveerde hij in de theologie aan de Universiteit van Oranje Vrijstaat te Bloemfontein (Zuid-Afrika). Ouweneel maakt deel uit van de geloofsgemeenschap Vergadering van gelovigen, waar zijn vader een bekend voorganger was. Ook is hij lid van de Stichting voor Christelijke Filosofie (voorheen Stichting voor Reformatorische Wijsbegeerte).
Willem Ouweneel moet niet verward worden met zijn jongere broer Frank, die optreedt als bijbelleraar.
Ouweneel heeft in orthodox-christelijke en evangelische kringen jarenlang in aanzien gestaan. Dit is veranderd sinds hem vanuit diezelfde kringen verweten werd met bijbelse waarheden op de loop te zijn gegaan.
Ouweneel keerde zich in het begin fel tegen de charismatische beweging en vond tongentaal demonisch. Hij bekritiseerde met name de oppervlakkigheid van de beweging. De laatste jaren begeeft hij zich echter veel meer op charismatisch terrein en heeft spijt dat hij dit gezegd heeft.
Ouweneel had een cessationistische visie, nu gelooft hij in de wonderen en tekenen zoals die geleerd worden in de neo-charismatische beweging. Hij is een tijdlang pleitbezorger geweest van T.B. Joshua (1963), een bekritiseerde Nigeriaanse gebedsgenezer. Ook heeft hij meer radicale standpunten ingenomen in de leer van gebedsgenezing en werkt hij soms nauw samen met GMF (voorheen TRIN).
Blinden in Birma (Myanmar) zouden zijn genezen na een bezoek van TRIN en Ouweneel. ‘We hebben het op film!’, blogt Ouweneel. Gevraagd naar de bewuste video’s houdt hij de boot af. ‘Jullie zijn toch te sceptisch om er een bewijs in te kunnen zien.’ Nederlandse journalisten reisden voor onderzoek naar het land, maar ontdekten geen genezingen. Zo traceerden ze enkele kinderen van wie Mattheüs van der Steen (directeur van TRIN/GMF) eind 2010 meldde dat ze weer konden zien. In werkelijkheid bleken ze net zo slechtziend als voorheen. [1] [4]
In reactie op toegenomen kritiek van een aantal christenbloggers plaatste Ouweneel eind 2010 een lijst met 36 van de in totaal 229 ingevulde formulieren op zijn site, waar bezoekers van het Gospel Music Festival van dat vorige jaar hun genezingsverhaal op kwijt konden. Hieronder zijn vier wonderbaarlijke genezingen in Birma. Op alle vier de adressen waar genezingen zouden hebben plaatsgevonden, blijkt de waarheid toch anders te zijn. [1] [2] [4]
Ouweneel werd in 2011 genomineerd voor ‘De Gouden Bikini’: de prijs die de satirische website Goedgelovig.nl uitreikt aan de persoon, kerk of christelijke organisatie die zich het afgelopen jaar in Nederland op de meest wereldvreemde manier heeft onderscheiden. ‘Deze in tout kerkelijk Nederland bekende opinieleider gooit zijn wetenschappelijke reputatie te grabbel door zich onverbloemd te profileren als spindoctor van de extreem-charismatische organisatie TRIN (winnaar Gouden Bikini 2008). Hij hielp juichende wonderverhalen over in Birma genezen blinde kinderen de wereld in, schoffeerde in het openbaar mensen die hier kritische kanttekeningen bij zetten, en viel uiteindelijk door de mand door een onthullende reportage van journalist Karel Smouter. In plaats van karakter te tonen en zijn ongelijk toe te geven, kreeg de journalist de zwarte piet toegespeeld.’ [3]
Onder bijbelwetenschappers en ‘gangbare’ theologen vindt Ouweneel weinig weerklank voor zijn theorieën. Het is door de grote hoeveelheid boeken (zo’n honderdvijftig) die Ouweneel heeft geschreven, niet eenvoudig een duidelijk beeld te krijgen van de plaats van hem ten aanzien van theologische onderwerpen. Daarbij nuanceert of herroept hij soms wat hij in eerdere publicaties geschreven heeft.
[Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Willem_Ouweneel, [1] http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/2957963/2011/10/08/Blinden-Burma-zijn-helemaal-niet-genezen-door-Nederlander.dhtml, [2] https://goedgelovig.wordpress.com/2011/10/05/bewijs-birma-blinden-niet-genezen/, https://goedgelovig.wordpress.com/2010/12/28/opwekking-in-birma/, [3] http://goedgelovig.wordpress.com/2011/12/20/gouden-bikini-2011-eerste-stemronde/, [4] http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieuws/trin_wil_kwestie_birma_afsluiten_1_619957 ]
Mattheüs van der Steen
Mattheüs van der Steen (1975) is zoon van een baptistenvoorganger en een van de oprichters van de extreem charismatische organisatie TRIN (Touch, Reach, and Impact the Nations, 2002). De naam TRIN is juni 2015 gewijzigd in Gospel Music Festival (GMF), met het hoofdkantoor in Ermelo (Gelderland). Tevens is Van der Steen een van de grondleggers van het Revival Alliance Network (RAN).
Van der Steen richtte in 2009 (samen met Lodewijk van Weerden) het Apostolic Revival Center Holland (ARCH) op. ARCH heet anno 2014 House of Heroes en is de ‘apostolische’ gemeente van GMF.
Vanuit zijn ‘Van der Steen Ministries’ organiseert Van der Steen bijeenkomsten in het kader van de ‘School of Supernatural Heroes‘ en de ‘Harvest School Europe‘.
Van der Steen omarmt de Toronto Blessing en elementen van de Word of Faith leer. Hij is schrijver van verschillende boeken en zijn boek ‘Durf te dromen – wandel in je bestemming’ heeft de christelijke publieksprijs gewonnen in 2009. De NCRV zond op 30 december 2013 de documentaire ‘Mattheüs en ik’ [8] uit, waarin filmmaker Victor Vroegindeweij onderzoekt wat hij als atheïst kan leren van zijn vriend en evangelist Van der Steen.
Van der Steen was van mei 2005 tot 22 maart 2018 getrouwd met de Amerikaanse Rebekah Krell, welke niet onomstreden is. Zo beweerde zij dat zij in de Satanskerk was opgegroeid met alle gevolgen van dien. [1] (Van der Steen is 28 juni 2019 hertrouwd met Laura. [10] )
Van der Steen bezocht twee samenkomsten in Lakeland; de opwekking met Tod Bentley in 2008 (zie hoofdstuk 8). Hij betitelt deze bijeenkomsten als ‘teleurstellend’, er gebeurde daar immers hetzelfde als bij de toenmalige activiteiten van TRIN, zoals firenights. ’Als dat een opwekking was, mochten wij ons ook zo noemen.’
Volgens zijn biografie reisde Mattheüs al op veertienjarige leeftijd als matroos over de wereldzeeën. Zes jaar later studeerde hij af als Maritiem Officier en werkte daarna als gezagvoerder op het schip Anastasis (onderdeel Mercy Ships). Tijdens één van zijn reizen werd hij in Afrika getroffen door de nood van aidsbaby’s en straatkinderen. Hierna besloot hij zich in te zetten voor kwetsbare groepen.
Er zijn kritische kanttekeningen te plaatsen bij bepaalde beweringen die Van der Steen doet. Goedgelovig.nl concludeert naar aanleiding van zijn boek ‘Durf te dromen’ dat Mattheüs zijn CV heeft ‘gepimpt’. Hij was onder andere geen varende kapitein op de wereldzeeën, maar een matroos die stil lag in de haven. Het verhaal is duidelijk geconstrueerd om geestelijk en toegewijd over te komen. [2]
Van der Steen claimde in 2008 en 2009 verschillende keren goudstof te hebben aangetroffen in zijn bijbel en op zijn schoenen. De goudstof wordt vaak in verband gebracht met Mozes die, volgens het bijbelboek Exodus, na veertig dagen met God te hebben doorgebracht, zijn gezicht verborg omdat Gods heerlijkheid van hem af straalde. Indirect claimde Van der Steen hiermee een goddelijk gezag, of in ieder geval goedkeuring. Goedgelovig.nl beweert een deel van het ‘goud’ via een bezoeker in handen te hebben gekregen en liet dit onderzoeken. Waarborg Holland, de keuringsinstantie voor edelmetalen in Nederland, stelde na onderzoek vast dat de stof ‘in geen enkel opzicht gouden elementen’ bevatte. Wel werd er koper aangetroffen. [3] [4]
Journalist Karel Smouter heeft in 2010 samen met drie andere onderzoekers een onderzoek gedaan naar ‘de methodes van Mattheüs’. Één van de zaken die aan de orde werden gesteld was de claim dat zeven blinden waren genezen in Birma (Myanmar) na gebed door betrokkenen bij TRIN. Deze genezingen hadden niet plaatsgevonden. [5] [6] [9]
Volgens Van der Steen zijn er ook meerdere doden opgewekt. Hij was er zelf niet bij toen het gebeurde, maar hij heeft met dertien mensen gesproken die uit de dood zouden zijn opgestaan. ‘Dit is niet verwonderlijk, het gebeurt wereldwijd’, aldus Van der Steen. [7]
Ontuchtzaken
Het digitale medium De Correspondent publiceerde 25 oktober 2017 een artikel van Karel Smouter over het toedekken van misbruikzaken door de leiding van House of Heroes. Aanleiding is het verhaal van Lisa (fictieve naam), een 21-jarige medewerkster binnen de gemeente. De 38-jarige voorganger Michaël D., leider van het kinderwerk in House of Heroes (toen nog in Nijkerk gevestigd), had jarenlang ontucht gepleegd met de vrouw. Dat begon toen ze vijftien was, nadat de man haar als pleegdochter had opgenomen in zijn gezin. Het ging door toen zij als volwassene met hem de ‘kinderkerk’ leidde. Om haar te overreden beriep hij zich geregeld op ‘profetie’.
Hoewel Van der Steen het ‘complete onzin’ noemt dat de gemeente misbruik heeft toegedekt en Lisa’s gang naar de politie probeerde tegen te houden, vroeg zijn vrouw Rebekah echtscheiding aan. Ze had verwacht dat Van der Steen Lisa in bescherming zou nemen, maar ‘ik ontdekte dat mijn man roofdieren in bescherming neemt’. Van der Steen was meer bezorgd om de naam van zijn organisatie dan om het leed van Lisa. De opname waarop te horen is hoe Michaël D. de kwestie aan de gemeenteleiders opbiecht, was volgens Van der Steen verwijderd. Deze bleek echter in het bezit te zijn van Erica Duenk. Naar aanleiding van de originele reactie op de website van de gemeente, stelt Smouter dat de achterban en media worden voorgelogen. House of Heroes gaf kort na de originele reactie toe dat men in gebreke was gebleven. Michaël D. en zijn gezin werden begin 2018 in een whatsappbericht de (gemeente)deur gewezen. Michaël D. werd gerechtelijk veroordeeld tot een celstraf van veertien maanden.
Het artikel kaart tevens een andere ontuchtzaak binnen House of Heroes aan: Marijn de V., lid van de praiseband, werd in 2016 veroordeeld tot een jaar voorwaardelijke celstraf. Hij had als oppas ontucht gepleegd met twee zusjes van vijf en zes jaar. De ouders rekenden net als Lisa op steun vanuit de leiding van de gemeente, maar kregen ook nul op het rekest. De moeders reactie hierop: ‘Van mij mogen dit soort kerkleiders zo van de kansel worden getrapt.’
Smouter stelt dat alles past in een patroon van toedekken en wegstoppen: ‘Eind 2012 speelde er een kwestie in Oeganda, waarbij Mattheüs de leider van een “kinderdorp” in bescherming nam nadat zeven jongens verteld hadden dat deze man hen ’s nachts zou “melken” en in enkele gevallen zou hebben verkracht. Hij stuurde Daniël Renger direct na publicatie van mijn artikel hierover, naar Oeganda om de zaak toe te dekken.’ [11] [12] [13] [14]
Het journalistiek tv-programma ‘De Monitor’ (KRO-NCRV) kwam 23 maart 2020 met een vervolgaflevering over duiveluitdrijving bij kinderen in Nederland, met als centrale vraag: ‘Wie beschermt deze kinderen?’ De aflevering behandelt het verhaal van Tikva, die als kind meerdere uitdrijvingen meemaakte. Tikva blijkt de fictieve Lisa te zijn, de door Karel Smouter beschreven hoofdpersoon in het ontuchtverhaal gepubliceerd in de Correspondent. [15] De Tweede Kamer wil nu dat er een onderzoek komt naar het fenomeen duiveluitdrijving bij kinderen. [16]
Mattheüs van der Steen krijgt veel kritiek vanuit christelijke hoek. Hij claimt wonderen die aantoonbaar niet zijn gebeurd. Daarnaast berusten bepaalde beweringen van hem niet op waarheid. Bovendien probeert hij ontuchtzaken binnen zijn organisatie in de doofpot te stoppen. Het is verbazingwekkend dat na al deze onthullingen er nog steeds mensen zijn die in Mattheüs van der Steen een ‘ware’ christelijke voorman zien.
[Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Mattheus_van_der_Steen, https://www.rd.nl/boeken/mattheus-van-der-steen-populair-door-mix-van-waarheid-en-misleiding-1.1229923, [1] http://goedgelovig.wordpress.com/2010/09/13/met-de-kennis-van-nu/, [2] http://goedgelovig.wordpress.com/2010/02/18/andere-tijden-van-matroos-tot-ceo/#more-17195, [3] http://goedgelovig.wordpress.com/2013/01/14/mattheus-van-der-steen-stoft-koperwonder-af/#more-34472, [4] http://goedgelovig.wordpress.com/2009/11/15/trin-goud-officieel-onderzocht/#more-14872, [5] http://www.trouw.nl/tr/nl/5091/Religie/article/detail/2957963/2011/10/08/Blinden-Burma-zijn-helemaal-niet-genezen-door-Nederlander.dhtml, [6] https://goedgelovig.wordpress.com/2011/10/05/bewijs-birma-blinden-niet-genezen/, https://www.trouw.nl/home/dubieuze-wonderdoener~a4555a0c/, https://goedgelovig.wordpress.com/2010/12/28/opwekking-in-birma/, [7] http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieuws/mattheus_van_der_steen_christenen_zijn_bang_voor_de_geest_1_620109, http://www.houseofheroes.nl/, [8] http://www.npo.nl/mattheus-en-ik-ncrv-dokument/30-12-2013/NCRV_1652809, [9] http://www.refdag.nl/kerkplein/kerknieuws/trin_wil_kwestie_birma_afsluiten_1_619957, https://goedgelovig.wordpress.com/2015/06/11/trin-wordt-gospel-music-festival/, [10] https://vimeo.com/368883863, %5B11%5D https://decorrespondent.nl/7476/deze-kerk-dekte-jarenlang-misbruik-toe-lisa-leefde-met-de-gevolgen/555668652-ee93dc29, [12] https://decorrespondent.nl/7545/house-of-heroes-geeft-fouten-toe-maar-stopt-doofpot-in-de-doofpot-daarvoor-lever-ik-hier-het-bewijs/560797215-9fb048aa, [13] https://decorrespondent.nl/7526/house-of-heroes-reageerde-op-mijn-artikel-over-misbruik-maar-de-kerk-liegt/559385002-a4448b10, https://www.ad.nl/amersfoort/ontucht-house-of-heroes-in-nijkerk-bleef-in-gebreke~a1f246bb/, https://www.nd.nl/nieuws/opinie/de-keiharde-leerweg-van-house-of-heroes.2832365.lynkx, https://www.destentor.nl/nijkerk/kerkleiding-house-of-heroes-in-nijkerk-dieper-door-het-stof-na-misbruik~a7148737/, https://www.ad.nl/amersfoort/charismatische-beweging-in-nijkerk-worstelt-met-misbruikaffaires~ac94ef96/, https://cip.nl/65260-house-of-heroes-erkent-fouten-in-misbruikzaak-het-spijt-ons, [14] https://www.ad.nl/amersfoort/house-of-heroes-zet-ontuchtverdachte-uit~acbe2fdb1/, [15] De Monitor: ‘Religieuze gemeenschappen in Nederland 2’, KRO-NCRV, 23 maart 2020 (eerste aflevering 27 januari 2020), [16] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/22/tweede-kamer-wil-onderzoek-naar-duiveluitdrijving-bij-kinderen-a3994542]
Jan Sjoerd Pasterkamp
Jan Sjoerd Pasterkamp (1944-2020) was een voormalig zendeling binnen de Pinksterbeweging en heeft gewerkt bij Stromen van Kracht (bestond tot eind jaren 1960). Samen met zijn vrouw heeft hij vanaf 1966 gewerkt in Australië (twee jaar), Papoea-Nieuw-Guinea (veertien jaar), Japan (vier jaar) en weer Australië (zes jaar).
Pasterkamp zette zich in voor de Beréa-gemeenten in Haarlem en Amsterdam, na eind 1992 in Nederland te zijn teruggekomen. Hij was van 1998 tot 2007 voorganger bij het Evangelisch Centrum Europoort (tot juni 2004 ‘De Kandelaar’ geheten) te Rotterdam. Daarnaast is hij vicevoorzitter van de VPE geweest en was hij bestuurslid bij Derek Prince Ministries in Nederland. Samen met Daniël Renger richtte hij bijbelschool Kingdom Life College (Rotterdam/Evangelisch Centrum Europoort) op. Pasterkamp was ook secretaris bij GMF, adviseur bij RAN en lid van de Raad van Toezicht van House of Heroes.
Regelmatig dook Pasterkamp op bij conflicten in (charismatische en) pinkstergemeenten. Daarbij werden echter de gangbare regels van mediation, onder meer vertrouwelijkheid en neutraliteit, nogal eens geschonden. [1] [2] [3]
Naar aanleiding van het bericht ‘Het Pasterkamp-effect: mediation door overname’ (mei 2013) vroeg Goedgelovig.nl Pasterkamp en de VPE om een reactie. Het optreden van Pasterkamp in de Levensstroom-affaire leek op meerdere punten op gespannen voet te staan met de Gedragscode voor Leidinggevenden in Kerken, Gemeenten en Organisaties van de VPE. Een reactie van beiden bleef echter uit. Op basis van het niet reageren van de VPE, ook na nog twee keer mailen, meende Goedgelovig (GG) dat de VPE daarmee Pasterkamp feitelijk de hand boven het hoofd hield. GG schrijft in haar artikel: ‘Dat vinden we een slechte zaak. Leiders, in welke hoedanigheid dan ook, horen altijd aanspreekbaar te zijn en bereid te zijn open verantwoording af te leggen. Ook als de VPE meent dat GG geen enkele zaak heeft, kan ze tenminste correct reageren. Daarom publiceren we onze e-mail vandaag als open brief aan VPE-voorzitter Peter Sleebos.’ [3]
[Bronnen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Sjoerd_Pasterkamp, [1] http://goedgelovig.wordpress.com/2013/05/14/het-pasterkamp-effect-mediation-door-overname/, [2] http://goedgelovig.wordpress.com/2013/05/13/pasterkamp-wordt-geestelijk-overziener-van-zijlstra/#more-36446, [3] https://goedgelovig.wordpress.com/2013/06/12/open-brief-aan-vpe-voorzitter-peter-sleebos/, http://revivalalliance.nl/wie-zijn-wij/]
Daniël Renger
Daniël Renger is in 1969 geboren in Kameroen (West-Afrika), waar zijn ouders werkten als zendelingen. Op zevenjarige leeftijd kwam hij naar Nederland. Met zijn SPD-opleiding heeft hij een aantal jaren gewerkt als accountant. Renger was actief bij Greater Europe Mission en studeerde drie jaar (1992-’95) aan Tyndale Theological Seminary (Badhoevendorp). Hierna (1997-2004) heeft hij als jeugdleider, oudste en voorganger gewerkt bij Beréa-Haarlem (nu evangelische gemeente Shelter). Hij was vier jaar voorganger in de Evangelical Church Ermelo en in 2016 nam hij na negen jaar afscheid als voorganger van Evangelisch Centrum Europoort in Rotterdam. Sinds 2010 is Renger bestuurslid bij RAN. Hij is tevens voorzitter bij GMF en lid van de Raad van Toezicht van House of Heroes. Renger bekleedde van november 2014 tot juni 2017 de functie van algemeen secretaris bij de VPE. Hij is samen met Jan Sjoerd Pasterkamp oprichter van bijbelschool Kingdom Life College (Rotterdam/Evangelisch Centrum Europoort), en samen met Wouter van Twillert richtte hij bijbelschool Kingdom Lifestyle (Cadier en Keer; een dorpje bij Maastricht) op.
Goedgelovig.nl vroeg in 2012 om een reactie van Renger over het feit dat Europoort de oplichter Erik Spruyt als spreker en zendeling een platform gaf en zelfs financieel ondersteunde. Spruyt was in 2007 in het nieuws, omdat hij tientallen zendelingen voor 3,5 miljoen euro heeft opgelicht. Er kwam geen reactie.
Goedgelovig concludeert dat Renger weinig op heeft met open verantwoording afleggen. ‘Dat merkten we al rond het Concilie van Heerde toen hij de notulen van een leidersoverleg over de omstreden evangelist Todd Bentley in de doofpot liet stoppen. Een jaar later zou hij samen met Europoort-medevoorganger Jan Sjoerd Pasterkamp het TRIN-koppel Van der Steen inzegenen en publiekelijk van kritiek vrijwaren. En vorig jaar verzorgde hij een pr-charme-offensief voor TRIN, nadat de organisatie met valse claims over genezingen in Birma keihard door de mand was gevallen. Renger heeft goed opgelet bij zijn mentor Pasterkamp, want die greep ook niet in toen zijn Beréa-collega Rob Allart langs gemeenten trok om investeerders te werven voor het frauduleuze investeringsfonds KFS (Kingdom Financial Services). En zo herhalen zich wel meer geschiedenissen.’ [1]
Renger behaalde in november 2016 niet genoeg stemmen om Peter Sleebos op te volgen als voorzitter van de VPE. Renger was voorstander van een nieuwe structuur van leiderschap op basis van de vijfvoudige bediening, gebaseerd op Efeziërs 4:11. De Algemene Vergadering (AV), waarin de leden (afgevaardigden van gemeenten) zeggenschap hebben, zou hierin alleen nog maar een adviserende functie krijgen. Nu is de AV nog het hoogste orgaan van de VPE en geldt het principe van de meeste stemmen gelden. Critici stellen: ‘bediening’ wordt al snel ‘beheersing’. [2]
[Bronnen: https://nl.wikipedia.org/wiki/Dani%C3%ABl_Renger, http://www.eceuropoort.nl/, [1] http://goedgelovig.wordpress.com/2012/11/14/ec-europoort-ondersteunt-oplichter/, https://goedgelovig.wordpress.com/2010/12/01/berea-tapes-openbaar-gemaakt/, http://www.cip.nl/artikel/25319/TRIN-draagt-overduidelijk-vrucht, http://www.vpe.nl/artikelen/87/vpe-kiest-algemeen-voorzitter-en-algemeen-secretaris.html, http://revivalalliance.nl/wie-zijn-wij/, https://cip.nl/58262-voorgangers-horen-niet-thuis-op-een-bureaustoel/GRUHAgQNVighah8YRUwccRUUGQ, [2] https://cip.nl/58622-strijd-om-leiderschapsvorm-binnen-pinkster-en-evangeliegemeenten]
Gerard de Groot
Gerard de Groot is voorganger van de Levend Woord Gemeente in Rotterdam. Zijn grote passie is mensen te leren leven uit geloof in Gods Woord, om vandaar uit stappen te zetten in genezing en bevrijding. De Groot heeft meegeholpen aan de samenstelling van het lesprogramma van trainingsschool Foundation 4 Life (gestart september 2009), is hier docent en maakt tevens deel uit van de raad van advies. De eenjarige interne bijbelschool voor jongeren van zestien tot en met 22 jaar, is sinds 2014 gevestigd te Ermelo. Pieter en Kyra Zwart zijn de oprichters. In 2000 kregen zij ‘…van God de droom en passie om een trainings- c.q. bijbelschool te starten’ [1]. Pieter Zwart heeft gewerkt bij Derek Prince Ministries.
De Groot is bestuurslid bij RAN en ondersteunt GMF.
[Bronnen: http://www.godtube.com/watch/?v=Z7WGWNNX, Goedgelovig.nl ‘Hoe meer kritiek, hoe meer zalving!’ http://archive.is/hnmX#selection-921.0-921.35, [1] http://www.foundation4life.nl, http://lwg.nl/, http://revivalalliance.nl/wie-zijn-wij/]
Steve van Deventer
Steve van Deventer (1951) is geboren in Zuid-Afrika. Hij volgde in Pretoria een theologische studie, waarna hij Hebreeuws ging onderwijzen aan de Universiteit van het Noorden (Polokwane, Zuid-Afrika). Na enige tijd vertrok hij naar Nederland, waar hij aan de Rijksuniversiteit Groningen zich bekwaamde in het Oude Testament. Het kwam echter niet tot een voltooiing hiervan, omdat hij in 1981 een beroep aannam van de Gereformeerde Kerk in Frieschepalen (Friesland). Na vijf jaar verruilde hij deze plaats voor één in Houten (Utrecht), gevolgd door een predikantbevestiging in 1995 in de Nederlandse Hervormde Kerk van Aalsmeer (Noord-Holland).
In 2000 stapte ds. Van Deventer over naar de eveneens in Aalsmeer gevestigde Levend Evangelie Gemeente, een pinkstergemeente. Hierna startte hij met vier anderen de pinkstergemeente Alphakerk Amstelland, te Kudelstaart (gemeente Aalsmeer). In juni 2007 startte hij evangelisch centrum ‘De Weg’ te Mijdrecht (Utrecht). Op dit moment (2018) is hij adviseur van deze gemeente.
Van Deventer was betrokken bij de stichting Kana. Deze niet meer bestaande stichting hield zich bezig met charismatische activiteiten en nodigde in de jaren negentig John Wimber (Vineyard beweging) en John Arnott (Catch The Fire Toronto) uit in Nederland. Uit haar activiteiten is de Nederlandse tak van de jongerenorganisatie Soul Survivor voortgekomen (1998).
Van Deventer is bestuurslid bij de VPE, waar hij Landelijk Coördinator Onderwijs & Opleidingen is. Tevens organiseert hij mannenconferenties en is penningmeester bij GMF.
[Bronnen: Goedgelovig.nl ‘Hoe meer kritiek, hoe meer zalving!’ http://archive.is/hnmX#selection-921.0-921.35, http://www.alphaonline.nl/voorpagina/index.php/partner-nieuws/item/, https://www.vpe.nl/artikelen/34/steve-van-deventer-nieuwe-landelijk-co%EF%BF%BD%EF%BF%BDrdinator-onderwijs-vpe.html]
Jan Pool
Jan Pool (1954) was van 1978 tot 1989 werkzaam als fysiotherapeut. In 1979 kwam hij tot geloof, waarna hij in 1989 begon als voorganger. Hij was van 1994 tot 2016 voorganger bij evangelische gemeente Shelter in Haarlem, een voormalige Berea-gemeente. Pool heeft de eigen stichting Heartlink opgericht (Haarlem, februari 2013), omdat hij ‘steeds meer betrokken is geraakt bij verschillende landelijke bedieningen’. De stichting heeft als doelgroep mannen, echtparen en leiders (geestelijk leiders, gemeenteleiders en zakenmensen). ‘Voor een leider in Gods Koninkrijk is een voortdurende heartlink met God onmisbaar.’ Pool ondersteunt GMF en is lid van de Raad van Toezicht van House of Heroes. Daarnaast is hij betrokken bij het werk van Vrij Zijn (zie verder ‘Wilkin van de Kamp’).
Pool werd in 2019 in het tv-programma ‘Andries’ (EO, 23 september) geïnterviewd door Andries Knevel. [1]
[Bronnen: http://buitensporigegenade.nl/wie-is-jan-pool/, http://www.shelter-haarlem.nl/over-ons/, https://cip.nl/58933-jan-pool-ontving-een-visioen-van-god-over-de-kerk-in-nederland, http://www.thereismore.nl/blog/blog-jan-pool-een-bijzondere-opwekking/, https://www.digibron.nl/search/detail/012dc141da87915f9a47f321/shelter-haarlem, http://www.heartsync.nl/, http://edestad.nl/uit-cultuur/jan-pool-bij-man-united-bennekom-115689, https://visie.eo.nl/2014/10/een-echte-man-kiest-ervoor-om-te-verliezen/, [1] https://portal.eo.nl/programmas/tv/andries/gemist/2019/09/23-jan-pool/ ]
Machiel Jonker
Machiel Jonker volgde februari 2017 Peter Sleebos op als algemeen voorzitter van de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten (VPE). Jonker is voorganger van pinkstergemeente Sjaloom in Heerhugowaard (Noord-Holland) en voormalig vicevoorzitter van de VPE.
[Bronnen: https://www.vpe.nl/artikelen/175/nieuwe-voorzitter-vpe.html, http://www.sjaloomheerhugowaard.nl/index.php/over-sjaloom]
Wilkin van de Kamp
De ouders van Wilkin van de Kamp (1961) bezochten aanvankelijk een Gereformeerde Bondsgemeente, maar verlieten deze kerk toen zij daar te weinig ruimte kregen voor hun charismatische uitingen. Van de Kamp volgde de Pedagogische Academie en heeft zestien jaar parttime in het onderwijs gewerkt. Hij is in 1989 voorganger geworden van de Volle Evangelie Gemeente Aalten (Gelderland), welke in 2000 is samengegaan met de Duitse Christusgemeinschaft Bocholt; hieruit ontstond de Euregio Christengemeente (ECG). Van de Kamp stopte in 2010 als fulltime voorganger van deze binationale kerk, maar maakt nog steeds deel uit van het leiderschapsteam. Naast zijn werk voor de ECG heeft Van de Kamp drie gemeenten gesticht (in Nijmegen, Leef!Doetinchem en Leef!Zutphen). Hij zat in de Raad van Bedieningen van Beréa (een onderdeel van het landelijke netwerk van Beréa gemeenten destijds). Van de Kamp is lid van de stuurgroep van het Nederlands Christelijk Forum (NCF).
Stichting Vrij Zijn
Van de Kamp richtte in 2000 de stichting Vrij Zijn (officieel: Geboren om vrij te zijn) op, waar hij directeur van is. Het is een organisatie die zich bezig houdt met de ‘dienst van genezing’ en bevrijdingspastoraat. De stichting bezit een bijbel- en een trainingschool onder dezelfde naam, en verzorgt onder andere conferenties en (digitale) publicaties.
De slogan van Vrij Zijn is: ‘Want u bent geboren om vrij te zijn’. Deze is afgeleid uit Galaten 5:13. Van de Kamp leert dat hier wordt gesproken over ‘vrijheid van demonische gebondenheid’. Vers 13a gaat echter niet over (vrijheid van) ‘occulte lasten’, getuige het vervolg: ‘Broeders en zusters, u bent geroepen om vrij te zijn. Misbruik die vrijheid niet om uw eigen verlangens te bevredigen, maar dien elkaar in liefde, (14) want de hele wet is vervuld in deze uitspraak: Heb uw naaste lief als uzelf.’ (Gal. 5:13-14)
De apostel Paulus schrijft hier aan de (niet-Joodse) christelijke Galaten dat ze vrij zijn van (niet hoeven te houden aan) de joodse Wet.
Volgens Van de Kamp kunnen christenen bevrijd worden van ‘gebondenheid’. Kritiek hierop is dat mensen zich op deze manier juist een occulte belasting laten aanpraten. Een ander geluid is dat het onmogelijk is voor een christen ‘demonisch gebonden’ te zijn (zie hoofdstuk 10.1. ‘Bevrijdingspastoraat’).
In Van de Kamps onderricht zien we raakvlakken met de Word of Faith. Zo leert hij dat Jezus na zijn dood aan het kruis nog naar de hel is gegaan (JDS*). Ds. Rob Visser, predikant van de Gereformeerde Kerk Nederland te Zwolle, schrijft op zijn website naar aanleiding van Van de Kamps boek ‘Het wonder van het kruis’ (2008): ‘Volgens Van de Kamp moest de Here Jezus na Zijn sterven aan het kruis, nog naar de hel. Hij moest de hel toen nog doorstaan en daar de zonden afladen volgens hem. Hierover wordt uitgebreid geschreven, terwijl dat toch echt in strijd is met Jezus’ woorden aan het kruis: “Het is volbracht.”’
Over wat Van de Kamp onderwijst ten aanzien van ‘generatievloeken’ zegt hij: ‘Hier hebben we te maken met iets dat echt tegen het Woord van de HERE ingaat. Het is niet zo dat als we in geloof zijn gaan leven, de zonden van ons voorgeslacht ons nog worden toegerekend. Je leest dat zo duidelijk en mooi in Ezechiël 18.’ (Zie voor uitleg hoofdstuk 10.1. ‘Bevrijdingspastoraat, Generatievloeken?’)
Visser besluit: ‘Als het gaat om wat Wilkin van de Kamp leert, moeten we heel erg op onze hoede zijn. Het is hier echt nodig om heel zorgvuldig te toetsen, omdat er te veel is wat niet in overeenstemming met het Woord van de Geest is. De mooie dingen die je bij hem leest, moeten je niet laten meenemen om hem in alles te volgen.’ [1]
* JDS (Jesus died spiritually) is een leer die zijn oorsprong kent in de Word of Faith (zie hoofdstuk 10.6. ‘Kritiek op de Word of Faith leer: Jezus stierf geestelijk’).
Het journalistiek tv-programma ‘De Monitor’ (KRO-NCRV) kwam 23 maart 2020 met een vervolgaflevering over duiveluitdrijving bij kinderen in Nederland, met als centrale vraag: ‘Wie beschermt deze kinderen?’ Men heeft een gesprek met Van de Kamp over deze praktijk. Hij geeft hierin toe dat er veel misgaat, en niet alleen in Nederland. ‘Ik zie bepaalde rituelen, ik zie dat mensen geloven dat ziekten worden veroorzaakt door demonische krachten. Dat is ongelofelijk schadelijk.’ [2, zie 16.46-20.20 min.] [3] De Tweede Kamer wil nu dat er een onderzoek komt naar het fenomeen duiveluitdrijving bij kinderen. [4]
[Bronnen: http://www.vrij-zijn.net/, http://nl.wikipedia.org/wiki/Wilkin_van_de_Kamp, http://www.bevrijdingspastoraat.nl/, http://www.ecgonline.net/nederlands/, http://www.wkve.nl/index.php?id=8, http://www.ncf.nu/, http://leefzutphen.nl/geschiedenis/, [1] http://www.evangelie-voor-elke-dag.nl/news/het-wonder-van-het-kruis-wilkin-van-de-kamp-een-recensie/, https://goedgelovig.wordpress.com/category/miniserie-bevrijd/, [2] De Monitor: ‘Religieuze gemeenschappen in Nederland 2’, KRO-NCRV, 23 maart 2020 (eerste aflevering 27 januari 2020), [3] https://demonitor.kro-ncrv.nl/artikelen/schrijver-boek-bevrijdingspastoraat-over-duiveluitdrijving-ik-zie-ook-dat-er-veel-misgaat, [4] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/22/tweede-kamer-wil-onderzoek-naar-duiveluitdrijving-bij-kinderen-a3994542 ]
Erica Duenk
Erica Duenk (1968) woont in Aalten (Gelderland) en is vanaf het begin betrokken geweest bij Vrij Zijn, waar ze staflid was. Na zich jarenlang te hebben ingezet voor Vrij Zijn, geeft ze sinds september 2015 – samen met haar man – leiding aan de stichting His Healing Voice. Daarnaast maakt Duenk deel uit van het ministrieteam van de Euregio Christengemeente (ECG) Aalten-Bocholt. Ze heeft ‘ruime ervaring in bevrijdingspastoraat en in de dienst van genezing en profetie’. [1] Duenk ondersteunt GMF.
Het journalistiek tv-programma ‘De Monitor’ (KRO-NCRV) kwam 23 maart 2020 met een vervolgaflevering over duiveluitdrijving bij kinderen in Nederland. Men behandelt het verhaal van Tikva, die als kind meerdere uitdrijvingen meemaakte, onder andere door Duenk toen zij nog werkte bij Vrij Zijn. Duenk wil inhoudelijk niet reageren (6.04-8.52 min.). Tikva blijkt de fictieve Lisa te zijn, de door Karel Smouter beschreven hoofdpersoon in het ontuchtverhaal gepubliceerd in de Correspondent (zie ‘Mattheüs van der Steen, ontuchtzaken’). [2] De Tweede Kamer wil nu dat er een onderzoek komt naar het fenomeen duiveluitdrijving bij kinderen. [3]
[Bronnen: http://www.ecgonline.net/index.php/euregio-christengemeente-aalten-bocholt, http://www.hishealingvoice.nl/, http://www.foundation4life.nl/groep/gastdocenten, [1] http://www.hishealingvoice.nl/visie-en-missie/over-erica/, [2] De Monitor: ‘Religieuze gemeenschappen in Nederland 2’, KRO-NCRV, 23 maart 2020 (eerste aflevering 27 januari 2020), [3] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/22/tweede-kamer-wil-onderzoek-naar-duiveluitdrijving-bij-kinderen-a3994542 ]
Herman Boon
Herman Boon (1958) was voorheen cabaretier, en is nu evangelist en zanger-liedjesschrijver. Hij heeft de lerarenopleiding gevolgd met een verdieping in muziek, en voor de Evangelische Omroep (EO) heeft hij als presentator gewerkt. Zo werkte hij onder meer mee aan het programma ‘Catherine zoekt God’ (2002-2003), waarin hij oud tv-presentatrice Catherine Ceijl wist te bewegen tot enkele tranen [bron you tube]. Boon is in 1986 gelovig geworden, waarna hij zich heeft aangesloten bij de vroegere Beréa beweging. Tegenwoordig geeft hij leiding aan Herman Boon Ministries te Den Helder (Noord-Holland). Boon ondersteunt GMF.
Het organiseren van ‘bidden en vasten tiendaagsen‘ is Boon begonnen in 2004, en in datzelfde jaar is hij in Den Helder gestart met discipelschapschool de Katapult, een trainingsschool voor kinder- en tienerwerkers. Doel van de school is dat studenten vanaf zestien jaar worden gevormd tot discipelen van Jezus Christus en leren anderen te discipelen, te beginnen bij kinderen en tieners.
Boon startte in 2005 met de stichting Wake Up. Deze heeft onder meer als doel het versterken en opbouwen van het geloofsleven van kinderen (acht tot en met twaalf jaar) en tieners (twaalf tot en met zestien jaar). De stichting organiseert onder andere tiener- en kinderkampen, en het Holland Gebedshuis; een verlenging van de fulltime Wake Up gebedsschool (gestart september 2014) die drie maanden duurt en waar je getraind wordt door gebed een opwekking te bewerkstelligen.
Naast de Toronto Blessing leer onderwijst Boon de positieve belijdenis van de Word of Faith: woorden hebben macht. Positief belijden is de praktijk van het hardop zeggen wat u wilt zien gebeuren, met de verwachting dat God het werkelijkheid zal maken. Dit betekent echter ook dat u geen enkel negatief woord mag spreken, want dan zou u een vloek op uw leven plaatsen.
‘Ook had ik dingen over mezelf uitgesproken die niet goed zijn: het was beter om niet te leven, ik krijg nooit meer een partner, ik wil nooit meer iemand vertrouwen, etc. (dingen die je zegt gebeuren, woorden hebben macht!) (…) Dus voor elke leugen hebben we een waarheid gezocht die ik voelde en die hebben we uitgesproken, en de leugens verbroken. En elke leugen die ik over mezelf gehoord had van anderen, hebben ze de tegenovergestelde kant als zegen over mij uitgesproken (woorden hebben macht).’ [1] (Citaat deelneemster bidden en vasten tiendaagse.)
Goedgelovig.nl stelt naar aanleiding van zijn preek ‘Licht of duisternis’ (2013): ‘Herman discipelt kinderen met zijn angstaanjagende evangelie, die hij zelfs aanleert demonen te verjagen. Welke ziekmakende gevolgen heeft dat?’ [2]
Boon zegt in deze preek: ‘Ik werk veel met kinderen, is het mooiste spul dat er is. Ja, die doen niet moeilijk, ja toch? Kun je heerlijk mee werken. Die kun je heerlijk discipelen, kinderen. Je kunt ze leren zieken genezen, je kunt ze leren boze geesten verjagen, je kunt ze leren spreken in tongen, je kunt ze leren evangeliseren; vinden ze allemaal geweldig! Moet je met grote mensen doen, joh. Krijg je toch een commentaar! (…) Maar kinderen niet. (…) Kinderen doen niet moeilijk.’ [3]
Is Boon gek geworden? Kinderen moet je in de eerste plaats beschermen en daar hoort hen leren hoe ze (vermeende) demonen moeten uitdrijven niet bij! En iedereen die het hiermee oneens is, mag direct een dwangbuis aan (R.K.).
Boon meent dat je op allerlei manieren demonisch gebonden kunt raken. Zo hield hij eens een zaal met kinderen voor dat door het spelen van een computerspelletje een kind ‘een geest van dood’ kan binnenkrijgen. [4]
‘Bidden en vasten’
Boon organiseert sinds 2004 ‘bidden en vasten tiendaagsen‘ en doet dit tegenwoordig vier maal per jaar door het gehele land. Hij onderwijst dat je in het vasten de duivel ‘tegenkomt’ en dat het doel van vasten is ‘wandelen in het bovennatuurlijke’: demonen verjagen, tongentaal spreken (om je geloof op te bouwen) en zieken genezen (krachtevangelisatie op basis van Marcus 16:17-18). Hij meent dat een christen eigenlijk verplicht is te vasten en zegt dat God een gelovige de autoriteit (macht, gezag) heeft gegeven om in dit vasten ‘de duivel te verslaan’, met andere woorden: demonen te verjagen. Hij onderwijst hierbij dat ook christenen door demonen ‘gebonden’ kunnen zijn. Boon zei hierover in februari 2014 op Groot Nieuws Radio [5]:
‘Als je gaat vasten dan kom je de duivel tegen. Dan zie je wie de echte vijand is en dan kom je er ook achter dat God je de autoriteit heeft gegeven om de duivel te verslaan.’ (32.48-33.05 min.)
Wij zouden autoriteit hebben over de duivel? Judas 1:8-9 en 2 Petrus 2:10b-11 weerleggen dit toch duidelijk. Bovendien wordt ons nergens in de bijbel verteld hoe we de duivel en/of demonen bij wie dan ook moeten uitdrijven, of dat we zelfs maar moeten overwegen dat te doen. (Zie hoofdstuk 10.1. ‘Geestelijke oorlogsvoering, Gebedsoorlog’ en ‘Bevrijdingspastoraat’.)
Interviewer: ‘Dus als ik je goed beluister, je hebt dat uitgevonden: vasten is belangrijk, ook omdat je dat gewoon gelezen hebt in de bijbel?’ Boon: ‘Nou, nee,… eh, we hebben de kracht niet. (…) Waar halen wij de kracht vandaan om te doen wat Jezus ook deed (wandelen in het bovennatuurlijke door wonderen en tekenen, R.K.)? (…) Hij moest ook leren dat hij moest vasten. En hij moest in dat vasten ook leren dat de duivel zijn grootste vijand was en dat hij die moest bevechten.’ (34.00-34.50 min.)
Meent Boon dit nou? Zou Jezus, de Zoon van God, niet geweten hebben wie Satan was?
Boon refereert hier aan de verzoeking (verleiding) in de woestijn (Matteüs 4:1-11, zie ook Lucas 4:1-13) en beweert naar aanleiding van deze bijbelpassage dat wanneer christenen gaan vasten zij ‘de duivel tegenkomen’. Goed lezen van de tekst maakt duidelijk dat dit hier helemaal niet staat: ‘Daarna werd Jezus door de Geest meegevoerd naar de woestijn om door de duivel op de proef gesteld te worden’ (Matteüs 4:1, NBV). De tekst zegt dat het door God bepaald was dat Jezus Satan zou ontmoeten, en de duivel kreeg kortstondige en beperkte bevoegdheid van God om Jezus te beproeven, opdat de volmaaktheid van Jezus gezien zou worden: Jezus gaat (namelijk) niet in op Satans verleidingen. [6] Op basis van de tekst kun je geen leer baseren dat in het algemeen iemand ‘demonen ontmoet in en tijdens het vasten’. Dat staat er eenvoudigweg niet. Dat staat nergens in de bijbel.
Boon: ‘Ik heb dit voor het eerst (…) in Den Haag gedaan. (…) Met die zeventig mensen ben ik gaan bidden en vasten. Na een dag of vier, vijf, toen we bij elkaar waren met een groepje, toen werden er spontaan mensen bevrijd! Ik zag opeens boze geesten uit mensen komen. Er was een vrouw bij die werd bevrijd van zeventig demonen. Nou zul je zeggen: hoe weet je dat het er zeventig waren? Nou, iemand telde ze…, er gebeurden heftige dingen! Er was één vrouwtje die werd bevrijd van 26 demonen… Ik zag mensen spontaan veranderen voor mijn ogen…’ Interviewer: ‘Maar wat deed je dan?’ Boon: ‘Veel God zoeken; dus veel lofprijs, veel aanbidding, veel bidden, veel zingen.’ (35.40-36.38 min.)
De ‘kritische’ interviewer vergeet de vragen die iedereen zou stellen: Hoe zagen die demonen er dan uit, want hoe kon je ze anders tellen? En als je ze niet kon zien, waar heb je dat tellen dan op gebaseerd?
Boon zegt over het doel van vasten: ‘Dat je gaat doen waarvoor je gemaakt bent, doen wat Jezus deed: wandelen in het bovennatuurlijke…’ (79.45-80.16 min.)
Dit is absoluut niet het doel van vasten! Het doel van vasten is je te concentreren op God. Maar God stelt vasten helemaal niet als een verplichting voor een christen, hoewel de bijbel het wel presenteert als iets dat goed is en ons voordeel zal opleveren (zie hoofdstuk 10.1. ‘Vasten en bidden’). Bovendien wordt nergens in de bijbel een leer ondersteund dat vasten een methode zou zijn om demonen uit te drijven (zie verder ‘Mattheüs 17:21’).
Boon doet het op de door GOD TV uitgezonden Mission Possible 2015 conferentie te Amsterdam [7] nog eens dunnetjes over: ‘Achter elke verslaving zit een demon.’ (0.51.44) ‘Vasten geeft inzicht in de geestelijke wereld. (…) Sommige mensen (…) groeien niet verder, omdat ze weigeren te vasten. Maar het is het machtigste middel dat God ons gegeven heeft om een opwekking te bewerken. (…) Wat gebeurt er als je gaat vasten? (…) Je gaat de duivel ontmoeten. (…) Dan moet hij tevoorschijn komen. (…) En jij hebt het nodig om de duivel te ontmoeten, (…) zodat jij gaat ontdekken dat jij autoriteit hebt over hem. Ga het gebruiken! (…) Als Jezus bidden en vasten nodig had, wie ben jij dan dat je zegt dat je het niet nodig bent? Dan hou je jezelf voor de gek. (…) Als je gaat bidden en vasten kom je demonen tegen. (…) Korte metten maken met die gasten; wegwezen!’ (0.52.00-0.56.21) ‘Waar haal ik bovennatuurlijke kracht vandaan? Met bidden en vasten! (…) Wanneer kwamen de wonderen in het leven van Jezus? Na het bidden en vasten, niet ervoor! Wilt u wonderen in uw leven? (…) Je kunt niet meer zeggen dat je het niet weet.’ (1.00.05-1.00.34)
Waar staat in de bijbel dat je door vasten ‘bovennatuurlijke kracht’ zou verkrijgen? Nergens. Het is één en al misvatting en inlegkunde wat Boon brengt, naast promotie voor zijn ‘bidden en vasten tiendaagsen’.
Kritiek op gebruik Mattheüs 17:21
Naast Mattheüs 4:1-11 (en Lucas 4:1-13), onderbouwt Boon het demonen bestrijden in/tijdens het vasten met Mattheüs 17:21: ‘Vasten is dé sleutel voor bevrijding. In Mattheüs 17:21 zegt Jezus dat sommige geesten er alleen maar door bidden en vasten uitgaan.’ [8]
Boon heeft weleens gebruik gemaakt van de NBG 1951. Hierin wordt het vers als volgt weergegeven: ‘[Maar dit geslacht vaart niet uit dan door bidden en vasten.]’ Deze weergave geeft aan dat dit vers later is toegevoegd. In de NBV – de opvolger van de NBG 1951 – is dit vers 21 daarom helemaal weggelaten. Het is dan ook merkwaardig dat Boon dit vers gebruikt ter onderbouwing van het (vermeende) demonen bestrijden in/tijdens het vasten.
In de oudere handschriften van Matt(h)eüs ontbreekt dit vers 21. Blijkbaar is in het proces van kopiëren vers 29 uit Marcus 9 toegevoegd aan het Matt(h)eüs verslag.
In de HSV-vertaling van Marcus 9:29 (gebaseerd op de Textus Receptus*) staat: ‘En Hij zei tegen hen: Dit soort kan nergens anders door uitgaan dan door bidden en vasten.’ Maar de woorden ‘en vasten’ ontbreken in de Codex Sinaiticus. De toevoeging is wellicht te verklaren door de heersende nadruk op het vasten in de vroege kerk of een gemaakte fout in het proces van (schrijvend) kopiëren. [9] [10] [11] [12] De NBG 1951 geeft Marcus 9:29 al als volgt weer: ‘En Hij zeide tot hen: Dit geslacht kan door niets uitvaren, tenzij door gebed.’
* Het Nieuwe Testament is in de Statenvertaling (1637) een vertaling van de Textus Receptus, een niet-optimale variant van de Byzantijnse tekst (maar ook schatplichtig aan de Vulgata). Het was echter de beste nieuwtestamentische tekst die de Statenvertalers toen in de zeventiende eeuw tot hun beschikking hadden.
Inmiddels zijn er in de afgelopen vierhonderd jaar vele oudere handschriften ontdekt, zoals de Codex Vaticanus, de Codex Sinaïticus, de Bodmer papyri 66 en Papyrus 75; de Chester Beatty papyri 45, 46 en 47 en vele andere. De status van de Byzantijnse tekst, en dus helemaal van de Textus Receptus, werd volledig ondermijnd. Inmiddels is de Textus Receptus als editie (uitgave) van het Nieuwe Testament wetenschappelijk volkomen achterhaald. Om de Herziene Statenvertaling (2010) acceptabel te laten blijven voor een zo groot mogelijk deel van de achterban, bleef men echter vasthouden aan de Textus Receptus. De HSV is dan ook onderhevig aan kritiek. (Voor het Oude Testament maakten de herzieners overigens wel gebruik van de Dode Zeerollen om onduidelijke passages beter te kunnen vertalen.) [13] [14]
Programma ‘De Monitor’
Het journalistiek tv-programma ‘De Monitor’ (KRO-NCRV) kwam 23 maart 2020 met een vervolgaflevering over duiveluitdrijving bij kinderen in Nederland, met als centrale vraag: ‘Wie beschermt deze kinderen?’ Het programma toont beelden van Boon en benaderde hem voor commentaar, maar hij was hiertoe niet bereid (zie 2.58-3.14 min. en 12.38-14.17 min.). [15] De Tweede Kamer wil nu dat er een onderzoek komt naar het fenomeen duiveluitdrijving bij kinderen. [16]
[Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Herman_Boon_(cabaretier), http://www.hermanboon.nl/, http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/24716/herman-boon-ministries/, https://cip.nl/cip+/72619-herman-boon-bidt-zelfs-voor-zijn-kapotte-vaatwasser-gebed-is-ons-sterkste-wapen/, http://robinvanengelenhoven.blogspot.nl/p/verslag-bidden-en-vasten.html, http://www.cip.nl/artikel/40066/We-krijgen-spierballen-in-de-Geest, http://www.cip.nl/artikel/35671/We-mogen-leren-om-onszelf-te-verloochenen, http://www.youtube.com/watch?v=W_SXRaTtPyE: Herman Boon geeft les op bijbelschool Foundation 4 Life, [1] http://www.mama-life.nl/topic/lees/25052, [2] http://goedgelovig.wordpress.com/2013/05/26/wie-bidt-en-vast-regeert/, [3] uit zijn preek ‘Licht of duisternis’ (tijd 17.50-18.22), De Schaapspoort, 7 april 2013, [4] Herman Boon: Het geheim van de Heilige Geest (you tube-link, 7.38-8.06 min.), [5] https://www.grootnieuwsradio.nl/k/n663/news/view/45969/41824/herman-boon-over-vasten-en-bidden.html, [6] http://lazarus.nl/2017/06/jezus-40-dagen-in-woestijn/, [7] http://www.god.tv/mission-possible/video/mission-possible/day-3-morning-session-herman-boon (niet meer actief), [8] http://www.eo.nl/geloven/themas/keuzes-maken/item/herman-boon-vasten-is-niet-een-wedstrijdje-niet-eten/, [9] http://biblehub.com/commentaries/egt/matthew/17.htm, [10] http://biblehub.com/commentaries/egt/mark/9.htm, [11] https://answers.yahoo.com/question/index?qid=20110705180052AA1KARl, [12] http://hermeneutics.stackexchange.com/questions/13601/omission-of-fasting-in-mark-929, [13] http://nl.wikipedia.org/wiki/Herziene_Statenvertaling#Kritiek_van_Bijbelwetenschappers, [14] https://nl.wikipedia.org/wiki/Textus_receptus#Wetenschappelijke_status, [15] De Monitor: ‘Religieuze gemeenschappen in Nederland 2’, KRO-NCRV, 23 maart 2020 (eerste aflevering 27 januari 2020), [16] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/22/tweede-kamer-wil-onderzoek-naar-duiveluitdrijving-bij-kinderen-a3994542 ]
Martin Koornstra
Martin Koornstra (1967) werd geboren in België in een gezin van zendelingen. Na zijn opleiding als vliegtuigbouwkundig ingenieur ging hij bij een Japans bedrijf aan de slag, maar na twee jaar nam hij ontslag om naar een bijbelschool te gaan.
Koornstra heeft elf jaar in een ‘bediening’ in Vlaanderen gewerkt, waarna hij met zijn vrouw in 2004 naar Drachten (Friesland) is verhuisd. Hier hebben ze vijf jaar leiding gegeven aan het kinder- en jeugdwerk van de Vrije Baptisten Gemeente Bethel. Mei 2009 zijn ze in Drachten bijbelschool Royal Mission gestart (‘royal’ betekent ‘koninklijk’). Sinds medio 2012 wonen ze in Veenendaal (Utrecht) waar een tweede locatie van Royal Mission is gevestigd. Koornstra organiseert genezings- en bevrijdingsdiensten in heel Nederland, en werkt mee aan WAKE UP! Veenendaal; een stichting met als doel het koninkrijk van God zichtbaar te maken in deze plaats.
Royal Mission ‘is gegrepen’ door de opdracht die Jezus aan zijn discipelen geeft in Matteüs 10:7-8: ‘Ga op weg en verkondig: “Het koninkrijk van de hemel is nabij.” Genees zieken, wek doden op, maak mensen die aan huidvraat lijden rein en drijf demonen uit. Om niet hebben jullie ontvangen, om niet moeten jullie geven!’ Hoewel Koornstra deze opdracht voor onze tijd laat gelden, heeft deze betrekking op de verkondiging aan de Joden voor Jezus’ kruisdood (zie voor uitleg hoofdstuk 10.1. ‘Hedendaagse krachtevangelisatie….’).
De visie van Royal Mission is dat men droomt van een reformatie (grote verandering tot herstel) in de kerk, zodat de ‘koninklijke kerk’ ontstaat. Men gelooft dat discipelschap hierbij een belangrijke sleutel is. De doelgroep is personen van zestien tot en met 25 jaar.
Elke meivakantie en gedurende de zomer (zeven weken) verzorgt Royal Mission het tienerprogramma Royal Adventure en het kinderprogramma MEGAKIDS (Met Elkaar God Aanbidden) op het christelijke conferentie- en vakantiecentrum De Betteld in Zelhem (Gelderland). In 2014 is men ook gestart met (Royal Adventure) weekenden (RAW) in dit kader.
Koornstra beweerde dat hij 10 februari 2018 getuige was geweest van een wonderbaarlijke genezing tijdens een door hem geleide dienst in VEG De Morgenster op Urk. Twee weken later bleek dat de genezing zich niet had doorgezet. [1]
Koornstra werd in 2019 in het tv-programma ‘Andries’ (EO, 14 oktober) geïnterviewd door Andries Knevel. [2]
[Bronnen: http://www.heartbeatweekend.nl/sprekers/martin-koornstra, https://www.royalmission.nl/royal-mission/, https://sites.google.com/site/shelterveenendaal/nieuws, [1] https://cip.nl/67045-martin-koornstra-baalt-na-halve-genezing-op-urk-ik-bied-mijn-excuses-aan, [2] https://portal.eo.nl/programmas/tv/andries/gemist/2019/10/14-martin-koornstra/ ]
Jaap Dieleman
Evangelist Jaap Dieleman woont in Zeewolde (Zuid-Flevoland) en is sinds 1985 voltijds aan het werk voor zijn stichting De Heilsbode, die zich bezig houdt met zending en evangelisatie. Zijn stichting Abba Child Care International richt zich op het helpen van weeskinderen. Aanvankelijk was Dieleman kunstschilder van beroep, maar na een verleden van drugsgebruik kwam hij in 1977 tot geloof. Dieleman ondersteunt GMF. Hij profeteerde in 1996 dat het vanaf Hemelvaartsdag die zomer niet meer zou regenen. Een voorspelling die niet uitkwam.
[Bronnen: https://www.heilbode.nl/go/de-heilbode/wie-is-jaap-dieleman/, https://staatgeschreven.nl/2011/06/08/jaap-dieleman-na-jan-zijlstra-bert-de-haan-herman-boon-in-de-schuilplaats-ede/, https://staatgeschreven.nl//wp-content/uploads/2011/06/Valse-profeten.pdf pagina 6, Goedgelovig.nl ‘Hoe meer kritiek, hoe meer zalving!’ http://archive.is/hnmX#selection-921.0-921.35, http://www.abbachildcare.org/]
David de Vos

David de Vos is getrouwd met Joyce en schoonzoon van Jaap Dieleman. Hij richtte in 2004 de stichting Go and Tell op, die sinds november 2011 werkt vanuit Zeewolde (Zuid-Flevoland). Go and Tell organiseert in Nederland en daarbuiten spreekbeurten, conferenties, trainingen in evangelisatie, en (evangelie)campagnes. De Vos ondersteunt GMF.
De Vos is, naast Martin Koornstra en Mattheüs van der Steen, initiatiefnemer van de G500: ‘vijfhonderd christenen die een visie hebben voor de toekomst van de kerk die past bij de tijd waarin we leven én rekening houdt met de uitdagingen waar we nu, maar vooral ook in de toekomst, tegenaan lopen’. ‘We zetten de kerk op z’n kop.’ De speerpunten zijn onderwijs, zorg en werken. In het kader van onderwijs wordt Hosea 4:6a aangehaald: ‘Mijn volk gaat te gronde door het gebrek aan kennis.’ De Vos zegt: ‘Emotie speelt wel degelijk een grote rol, maar we zien dat het fundament, onderwijs, op een steeds lager pitje komt te staan.’ Vlaggen zwaaien is prima, maar wat ben je aan het doen als je niet eens weet wat de bijbelse (!) boodschap is van bijvoorbeeld de paarse vlag? [1] ‘Bijbelleraar’ De Vos heeft er blijkbaar totaal geen kennis van dat het ‘vlaggen’ zijn oorsprong kent in oosterse religie en niet in de bijbel (zie hoofdstuk 10.1. ‘Aanbidding en lofprijzing’).
[Bronnen: http://www.heartbeatweekend.nl/sprekers/david-de-vos, http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artID=37206, http://www.goandtell.nl/index.php, http://goedgelovig.wordpress.com/2009/03/03/de-nederlandse-reinhard-bonnke/, http://goedgelovig.wordpress.com/2012/08/25/hoe-wonderen-mensenmassas-trekken/, [1] http://goedgelovig.wordpress.com/2012/04/13/g500-wil-grote-veranderingen-in-de-kerk/ ]
David Sörensen
David Sörensen (1972) is geboren in Diksmuide (Vlaanderen, België), woonde geruime tijd in Nederland en woont tegenwoordig in Poncha Springs (Colorado, VS). ‘Apostel’ Sörensen onderhoudt de websites ‘Ontdek God’ en ‘God is real’.
In 2000 ging Sörensen voor vijf maanden naar een School van Bediening in Engeland. De vijfde maand verbleef hij in Mozambique (Zuidoost-Afrika) bij de Amerikaanse Heidi en Rolland Baker (Iris Global), welke banden hebben met Catch The Fire Toronto en lid zijn van de profetische beweging. Sörensen verdedigt Word of Faith gebedsgenezer Benny Hinn. [1] [2]
Sörensen onderwijst de Toronto Blessing en aspecten van de Word of Faith. Hij verstuurt ‘Lifeletters’ naar mensen die zich hier voor opgeven. Hierin staat een kort stukje onderwijs, maar worden ook ‘profetische boodschappen en dromen’ van hem besproken. Sörensen schrijft veel en lange teksten op zijn sites.
Hij en zijn vrouw functioneren volgens henzelf samen in een apostolische-profetische bediening: ‘Profeet zijn betekent dat je Gods hart vertolkt naar mensen toe, op alle mogelijke manieren. Een apostel is iemand die doorbraak brengt en nieuwe gebieden inneemt.’ [3] Dit zijn echter niet de definities van een profeet en apostel (zie hoofdstuk 10.1.).
Veel teksten van Sörensen gaan over het geven van gulle giften… aan Sörensen. Goedgelovig.nl beschreef dit gedrag, en het onderricht van Sörensen in het algemeen, zeer kritisch. [4] Sörensen ageerde tegen Goedgelovig.nl en noemde dit een ‘haat-site’: ‘De mensen achter Goedgelovig zetten zich al vele jaren met hart en ziel in om vele oprechte dienaars van God in Nederland door het slijk te halen en ze allerlei kwaad in de schoenen te schuiven. Ze beweren dat het humoristisch bedoeld is, als een soort christelijke satire, maar de waarheid is dat christenen alleen maar haatdragender worden na het lezen van de artikels op Goedgelovig. Het is een bron van bitter gif die vele harten vergiftigt…’ [5]
Goedgelovig.nl reageerde hierop met: ‘Als Sörensen meent dat Goedgelovig leugens over hem verkondigt zonder dat we daar bewijs voor hebben, dan dient hij met concrete voorbeelden te komen waaruit dat blijkt. Alles wat Goedgelovig publiceert wordt feitelijk gecheckt en onderbouwd. Het meeste wat we over Sörensen hebben gepubliceerd komt zelfs letterlijk uit zijn eigen nieuwsbrieven. (…) Sörensen liegt dus over Goedgelovig zonder dat hij daar bewijs voor heeft. Dat is laster. Daarom noemen we hem eens zonder satirische kwinkslag wat hij feitelijk is: een lasteraar die anderen ten onrechte beschuldigd van laster.’ [6]
Sörensen lanceerde februari 2017 een video van bijna drie kwartier, waarin hij beweert dat ‘veel erkende christelijke profeten wereldwijd’ Donald Trump voorspeld zouden hebben als de man die God zou gebruiken voor zijn plan om ‘Amerika terug op de rails te brengen’. De kritische goddeloze media krijgen er dan ook van langs: ‘Wat drijft de media – die nochtans bekend staat om haar (media is meervoud Sörensen) perversie en oneerlijkheid – om deze man kost wat kost in de verdomhoek te zetten?’ Sörensen meent dat er een geestelijke, duistere, demonische macht schuilgaat achter deze media die volgens hem slechts één doel hebben: ‘jou wegduwen van God en perversie in de wereld vrij spel te geven’. [7] In de video neemt Sörensen en passant ook nog even transseksuelen liefdeloos op de hak, waarvan hij zegt dat dit een identiteitscrisis is ‘geïnspireerd door de duisternis’. (24.29-24.57 min.) Hillary Clinton is volgens hem een heks (23.40-23.56 min.) en ‘over de hele wereld staan nu heksen samen op om éénmaal per maand, midden in de nacht bij volle maan, vloeken over Trump uit te spreken’. (30.17-30.24 min.) Ook heeft Sörensen ‘enorm veel berichten die passeren’ dat oud-president Barack Obama IS ondersteunde. (37.54-38.04 min.)
[Bronnen: [1] https://www.ontdekgod.nl/benny-hinn/, [2] https://goedgelovig.wordpress.com/2014/01/27/benny-hinn-de-grote-godsman/, https://goedgelovig.wordpress.com/2015/11/25/zeurensen-goes-america/, [3] http://www.soundofheaven.info/david-sorensen/ (niet meer actief), [4] https://goedgelovig.wordpress.com/category/zeurensen/, http://ontdekgod.nl/david-sorensen/, [5] https://www.ontdekgod.nl/leugens-david-sorensen/, [6] http://goedgelovig.wordpress.com/2013/05/25/david-sorensen-is-een-lasteraar/, [7] https://www.ontdekgod.nl/duisternis-donald-trump/, https://www.youtube.com/watch?v=ikCFIS3asDA ‘Waarom haat de duisternis Donald Trump?’]
Bert de Haan
‘Pastor’ Bert de Haan is sinds de oprichting in 1980 lid van Nehemia Ministries te Zwijndrecht (Zuid-Holland) waar hij voorheen leiding gaf aan het jeugdwerk en vele jaren als oudste functioneerde. In de zomer van 1996 is hij fulltime voorganger van de gemeente geworden. Nehemia is opgebouwd in een kring- of celstructuur. De eindverantwoording en geestelijke leiding liggen bij de voorganger en oudsten. De ministrie gaat onder andere uit van prediking van het evangelie van Jezus Christus met impact naar de steden, het land en de naties, krachtige beweging van de heilige Geest, wonderen en tekenen, genezing, bevrijding, goddelijke voorzienigheid, en eenheid door netwerking met andere geestelijke leiders.
De Haan heeft in 2012 kritiek te verwerken gekregen een autoritair leidinggevend figuur te zijn binnen Nehemia. Hij hield tijdens een preek de gemeente voor dat hij, op basis van een profetische droom, door God zelf is aangesteld: ‘Als u een probleem heeft met mij, heeft u eigenlijk een probleem met God!’ [1] [2] [3]
Begin februari 2016 is De Haan uit zijn ambt gezet als voorganger van Nehemia Ministries. De gehuwde De Haan bleek gedurende drie jaar een relatie te hebben gehad met de vrouw van een van de oudsten (ouderlingen) uit de gemeente. [4] [5] [6] [7]
De Haan richtte in februari 2017, samen met twee anderen, Bread for the hungry Ministries op (bijbelschool en zendingswerk in Kenia) en in het voorjaar van 2019 besloot hij Daily Bread Ministries op te zetten. [8]
[Bronnen: http://www.nehemia.nl/, [1] http://www.staatgeschreven.nl/2012/07/03/maasbach-praktijken-bij-nehemia-ministries-van-bert-de-haan/, [2] http://goedgelovig.wordpress.com/2012/06/29/haantjesgedrag-in-zwijndrecht/, [3] http://refoweb.nl/dwars/1039/bubbelgeloof-op-de-betteld/, [4] https://staatgeschreven.nl/2016/01/12/voorganger-vreemdgegaan/, [5] http://www.zwijndrecht.net/nieuws/2016-02-06-7392-voorganger-evangelische-gemeente-nehemia-bert-de-haan-uit-functie-gezet.html, [6] persbericht Nehemia, [7] https://cip.nl/cip+/70113-bert-de-haan-affaire/GxoEAgAAByl2PBwRRRtNcRUUGQ, [8] https://www.dailybreadministries.nl/over/, http://www.breadforthehungry.nl/ ]
Jan Zijlstra

Gebedsgenezer Jan Zijlstra (1938) komt uit een Nederlands Hervormd gezin, maar sloot zich in 1957 aan bij de Volle Evangelie gemeente van Johan Maasbach (1918-1997). Tussen hen kwam het in 1992 tot een breuk, waarna Zijlstra De Levensstroom Gemeente te Leiderdorp (Zuid-Holland) begon. In Suriname, de Nederlandse Antillen en Indonesië werden daarna van 1992 tot en met 1997 genezingscampagnes door hem gehouden. Zijlstra verzorgt vanaf 1998 genezingsdiensten in diverse evangelische gemeenten in Nederland en België.
Zijlstra stopte 28 maart 2010 als voorganger van De Levensstroom en droeg dit ambt over aan Arno van der Knaap*. Deze vertrok in juli 2011 samen met de gehele leiding en een groot deel van de gemeenteleden, en startte de GODcentre-gemeente (‘Gods Original Design’) in Leiden. Hierna werden Rolph en Hyona Hendriks door Zijlstra aangesteld als voorgangersechtpaar. Ook na deze bestuurswisseling kwam het tot een verwijdering, waarvan de aanleiding onder andere lag in de penibele financiële situatie van De Levensstroom. Het conflict liep zo hoog op dat Hendriks en twee andere bestuursleden het vertrek van Zijlstra eisten. De rechter stelde op 24 april 2013 Zijlstra in ongelijk en betichtte hem van slecht en wanordelijk bestuurderschap. Hierna hebben vrienden van Zijlstra een nieuwe stichting in het leven geroepen voor zijn genezingsbediening, onder de naam ‘Wings of Healing’ met samenkomsten in Warmond (Zuid-Holland).
Zijlstra kreeg regelmatig kritiek, onder meer op de manier waarop hij de diensten invult en om zijn bijbeluitleg. ‘De wijze waarop evangelist Jan Zijlstra uit Leiderdorp mensen hoop geeft op genezing is “pastoraal verwerpelijk”. Ook springt Zijlstra onvoorzichtig en onverantwoord met bijbelteksten om. Hij doet geen recht aan de ontstaansgeschiedenis en context van de genezingsverhalen’, aldus de hervormde predikant Aart Veldhuizen uit Veenwouden, die Zijlstra beticht van ‘stuntwerk’. [1]
In de Netwerk-reportage ‘Wonderen in de Alblasserwaard’ (28 juni 2007) werden een aantal van Zijlstra’s geclaimde genezingen gecontroleerd. Het bleek dat sommige personen die op Zijlstra’s website alsmede op een dvd van de Levensstroom, als ‘genezen’ worden betiteld niet genezen waren (zie hoofdstuk 10.1. ‘Genezingen’).
Ook van buiten christelijke hoek is er kritiek op de werkwijze van Zijlstra. Zo worden in het Nederlands Tijdschrift tegen de Kwakzalverij de ervaringen van een teleurgestelde patiënt met multiple sclerose met gebedsgenezer Zijlstra beschreven. [2]
Zijlstra reageerde in januari 2009 (voorzichtig) instemmend op het voorstel van de politieke partij PvdA, om de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) toezicht te laten houden op zogeheten hiv-healings. [3] In juni van dat jaar kwam Zijlstra echter onder vuur te liggen van hetzelfde PvdA-Kamerlid (Khadija Arib). Zij wilde de ‘kinderhealings’ van de Levensstroom Gemeente, die zij ‘heel kwalijk’ noemde, ook onder IGZ-toezicht stellen. De IGZ liet in een reactie weten al in 2004 onderzoek naar Zijlstra te hebben gedaan.
[Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Jan_Zijlstra, http://www.wingsofhealing.nl/, http://www.nd.nl/artikelen/2013/mei/11/breuk-zijlstra-en-levensstroom-definitief, [1] http://www.frieschdagblad.nl/index.asp?artid=10131, [2] http://www.kwakzalverij.nl/pdf/04-02teleurgesteld.pdf, [3] http://www.nd.nl/artikelen/2009/januari/27/jan-zijlstra-zonodig-ingrijpen-bij-healings, https://staatgeschreven.nl/2013/04/10/jan-zijlstra-en-rolph-hendriks-vandaag-voor-de-rechter-drie-oorzaken-voor-hun-falen/]
* Arno van der Knaap werd in 2019 in het tv-programma ‘Andries’ (EO, 28 oktober, link) geïnterviewd door Andries Knevel.
Marcel Gaasenbeek

Marcel Gaasenbeek (1971) begon in november 1999 in zijn woonplaats Hellevoetsluis (op Voorne-Putten, Zuid-Holland) de jeugdkerk Enter the Fish. Vanaf 2001 was hij voorzitter van de stichting Jeugdkerken, de ondersteunende organisatie voor beginnende jeugdkerken. Deze stichting (en ook Enter the Fish) is opgeheven in 2007, omdat er nauwelijks nieuwe jeugdkerken bij kwamen.
Gaasenbeek werd in mei 2006 in Hellevoetsluis voorganger van de gemeente Jong en Vrij. Deze was eind jaren (19)70 voortgekomen uit de gelijknamige bijbelschool (1976-1993) gestart door Nico Biljouw (1940-1993). Jong en Vrij was tevens de naam van het evangelisatieblad voor jongeren. Gaasenbeek zet zich sinds september 2007 fulltime voor de gemeente in, die zich onder zijn leiding uitbreidde: Amersfoort (2007), Sliedrecht (2008), Haaglanden en Almelo (2010), Groningen en Amsterdam (2013).
Jong en Vrij kenmerkt zich door een afwijkende leer over de genade van God: Jezus Christus is gestorven voor de zonden van mensen. Niet alleen de zonde die tot die tijd heeft plaatsgevonden, maar ook alle zonde die vanaf dat moment plaatsvindt is vergeven. Wanneer iemand dat accepteert kan hij zijn redding dus niet meer verliezen. Hieruit vloeit voort dat het voor een christen dus ook niet meer nodig is om vergeving van zonden te vragen. Ook het verkondigen van de geboden is hierdoor niet meer nodig.
Verder wordt gesteld dat een christen welvaart, gezondheid en voorspoed mag verwachten van God. De genadeleer en welvaartstheologie zijn geïnspireerd op de opvattingen van Word of Faith predikant Joseph Prince, waar Jong en Vrij zich mee verbonden voelt. ‘In april 2005 raakten we als kerk verbonden met pastor Joseph Prince en New Creation Church uit Singapore. Hij was toen vier dagen bij ons te gast en liet ons de rijkdom van het evangelie van genade ontdekken.’
Als directeur van Europe Discipling, een organisatie die discipelschap onder jonge christenen wil ondersteunen, organiseerde Gaasenbeek in april 2005 een conferentie in Dalfsen (Overijssel) waar Prince lezingen hield. Dit was voor Stichting Opwekking reden om in 2007 met Gaasenbeek te breken. Vanaf 2002 had Gaasenbeek het jeugdprogramma van de Opwekkingsconferentie geleid. ‘Het lijden speelt nu eenmaal in het leven van elke christen een rol, het is er inherent aan. Beweren dat er geen lijden is, is niet vol te houden. Dat “hele welvaartsdenken” houdt geen stand’, was de mening van directeur Joop Gankema. [1]
Gaasenbeek ventileert denkbeelden en interpretaties van Prince in eigen bijbelstudies, die onder meer verschijnen op de website van de gemeente. Hij reageerde op kritiek op Prince door te stellen dat het erg jammer is dat deze afgeschilderd wordt als een man die alleen maar met welvaart bezig is en lijden ontkent. ‘Dat is precies waarom ik niet geïnteresseerd ben in discussies binnen “het christelijke wereldje”’, aldus Gaasenbeek.
[Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Marcel_Gaasenbeek, https://nl.wikipedia.org/wiki/Jong_en_Vrij_(kerk), http://www.vergadering.nu/leesmap20070428-josephprince.htm, http://www.cvkoers.nl/home/magazine/themas/11-kerk-a-missie/4622-het-land-van-jong-en-vrij, https://staatgeschreven.nl/2015/01/30/joseph-prince-evangelie-van-geld-en-genade-op-rtl5/, https://staatgeschreven.nl/?s=gaasenbeek, http://www.jongenvrij.nl/joseph-prince-kerk/, [1] https://www.trouw.nl/home/-welvaartsprediker-prince-geliefd-en-omstreden-komt-naar-nederland~a7a2c157/ ]
Ronald Plat
Ronald Plat, accountant en woonachtig in Bennebroek (Noord-Holland), startte in augustus 2011 met ‘De Gloriestoel’. Met zijn groep trekt hij door onder andere winkelcentra waar passanten plaats kunnen nemen in een stoel, waarna er voor hun kwalen wordt gebeden. Vooral vermeende verschillen in beenlengte kunnen ter plekke worden verholpen. Hierdoor en door zijn aanhoudende pogingen om bekende overleden Nederlanders op te wekken, zoals prins Friso en de vermoorde Zeister broertjes Julian en Ruben, verwierf Plat landelijke bekendheid.
De Gloriestoel vroeg in 2013 één miljard subsidie aan bij VWS voor het terugdringen van de nationale ziektekosten. Oprichter Plat lanceerde tevens een plan om christenen hun huizen en geld afhandig te maken. [1]
In het kader van dodenopwekking blijkt dat Plat zich niet veel inleeft in de situatie van de nabestaanden. [2] [3]
In 2013 onthulde Goedgelovig.nl dat de genezingscampagne die De Gloriestoel had ondernomen in het Flevoziekenhuis in Almere op 11 januari, berustte op een totale leugen. Beweerd werd dat er die dag vele genezingen door hen uitgevoerd waren in het hospitaal. Het ziekenhuis ontkende echter in alle toonaarden de glorieuze genezingswonderen. Zelfs met betrekking tot het menu die dag (volgens Plat zalm met gebakken aardappels), bleek Plat het ‘niet bij het rechte eind te hebben’; het was zuurkool en witlof.
Het is niet verwonderlijk dat de Gouden Bikini 2013 (de prijs die Goedgelovig.nl uitreikt aan de persoon, kerk of christelijke organisatie die zich het afgelopen jaar in Nederland op de meest wereldvreemde manier heeft onderscheiden) naar ‘benenverlenger en dodenopwekker’ Ronald Plat en zijn organisatie De Gloriestoel ging. Hij behaalde 65 procent van de stemmen.
[Bronnen: http://www.gloriestoel.nl/, [1] http://goedgelovig.wordpress.com/2014/01/01/ronald-plat-gloriestoel-wint-gouden-bikini/, [2] http://www.spitsnieuws.nl/archives/binnenland/2013/05/retour-aarde, [3] https://goedgelovig.wordpress.com/2013/05/24/ronald-plat-zegt-sorry/, http://www.dichtbij.nl/zuid-kennemerland/regio/artikel/3305308/ronald-plat-uit-bennebroek-wint-laatste-gouden-bikini.aspx, https://goedgelovig.wordpress.com/2013/01/21/de-gloriestoel-in-het-flevoziekenhuis/, http://www.groot-waterland.nl/2014/01/02/gebedsgenezer-ronald-plat-biedt-gelovigen-aan-los-te-komen-van-aardse-schulden/, https://www.trouw.nl/home/evangelist-wil-broertjes-opwekken-uit-de-dood-knettergek-~af3088f1/]
David Maasbach
David Maasbach (1959) is pastor van het Capitol Evangelie Centrum in Den Haag, ook wel The Blessing genoemd. Hij is de oudste zoon en opvolger van Johan Maasbach (1918-1997). Maasbachs gemeente bezit vestigingen in Nederland, Zwitserland en Brazilië. In Nederland zijn er locaties in Amsterdam, Breda, Den Haag, Dordrecht, Gouda, Utrecht, Vlaardingen en Zwolle.
Maasbach is tevens directeur van de Stichting Johan Maasbach Wereldzending (JMWZ). Deze organiseert bijbelscholen in onder andere Nederland, België, Brazilië, Colombia, Congo, Cuba, India en Zwitserland.
Maasbachs eigen tv-programma werd sinds maart 2008 elke zondagochtend uitgezonden door de commerciële tv-zender SBS6. Deze is hier begin juni 2017 mee gestopt. Family7 heeft de uitzendingen overgenomen.
Maasbach liet al in 2003 weten plannen te hebben voor ‘Miracle City’ (‘Stad van Wonderen’). Deze zou moeten bestaan uit een grote congreszaal, studio’s, een megaboekwinkel met christelijke literatuur, en een gebedstoren waar mensen 24 uur per dag terecht kunnen voor bezinning. De plannen zijn nog niet gerealiseerd.
Maasbach wordt vaak verweten meer op geld uit te zijn dan het evangelie te verkondigen. [1] [2] [3] [4] [5]
Ontwikkelingen binnen JMWZ worden door critici vergeleken met die van het beginstadium van een sekte: het absolute religieuze gezag van Maasbach als leider, het excommuniceren van mensen die vragen stellen, en contact met familie verbieden. (Lees [7] maar eens! Zie ook [9].) Ook ‘Miracle City’ wordt in dit kader bezien: een onderkomen voor de sekte, om deze nog verder te isoleren van de buitenwereld, en het gezag van de leider dag en nacht te laten gelden. [6] [8] [9]
Bezorgde ex-leden en ex-volgelingen van de Maasbachsekte hebben de blogpagina ‘Maasklacht’ opgestart met achtergrond- en ervaringsverhalen, en andere media-uitingen met betrekking tot de sekte van David Maasbach, om zo volgelingen en geïnteresseerden te waarschuwen voor en bekend te maken met de praktijken en het ware gezicht van de organisatie. [8]
[Bronnen: http://nl.wikipedia.org/wiki/David_Maasbach, http://www.maasbach.nl/, http://www.sbs6.nl/programmas/david-maasbach/, http://www.maasbach.nl/diversen/nieuw-5-dagen-per-week-david-maasbach-op-family-7/, http://goedgelovig.wordpress.com/2012/04/29/david-maasbach-trekt-8-000-kijkers/, [1] https://staatgeschreven.nl/2013/01/10/geldwolfje-maasbach-draait-doorrrrr/, [2] https://staatgeschreven.nl/2013/01/02/david-maasbach-in-zware-geldnood-the-blessing-pact/, [3] http://goedgelovig.wordpress.com/2011/12/14/hoofdbeveiliger-maasbach-doet-boekje-open/#more-28161, [4] http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2611353/1995/04/18/Maasbach-collecteert-met-emmers.dhtml, [5] http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/archief/article/detail/2716165/1995/07/26/Justitieel-onderzoek-tegen-Wereldzending-Johan-Maasbach-na-klachten-ex-leden.dhtml, [6] https://staatgeschreven.nl/2014/08/13/megalomaan-david-maasbach-wil-eigen-stad-bouwen/, [7] http://www.refoweb.nl/vragenrubriek/22265/sekte-van-maasbach/, http://maasbachsekte.wordpress.com/2014/11/07/van-een-gewone-pinkstergemeente-naar-een-sekte-een-analyse/, https://maasbachsekte.wordpress.com/2014/12/02/weer-2-families-verscheurd-door-david-maasbach/, https://staatgeschreven.nl/2014/05/08/shownieuws-wat-er-aan-de-hand-met-regina-maasbach/, https://staatgeschreven.nl/2013/10/31/grote-opruiming-maasbach-gaat-weer-vazal-kerk-uit-gewerkt/, https://staatgeschreven.nl/2011/12/17/affaire-david-maasbach-verrassend-welnee/, https://staatgeschreven.nl/2014/05/20/als-het-zoete-bitter-wordt-de-kwestie-maasbach/, https://staatgeschreven.nl/?s=maasbach,
[8] https://maasklacht.wordpress.com/, [9] https://decorrespondent.nl/4837/Om-bij-de-Happy-Family-van-deze-tv-dominee-te-horen-moesten-leden-met-hun-eigen-familie-breken/273172985085-1a33b7d8, http://www.ad.nl/den-haag/de-onverbiddelijke-leer-van-tv-dominee-david-maasbach~a634d31e/, https://medium.com/@erikdrenth/david-maasbach-waarom-het-soms-de-taak-van-theologen-is-om-af-te-breken-308a900a3c72#.sjtknlyb5]
Edgar Holder
Edgar Holder (1951) is een neo-charismatische prediker van Surinaamse afkomst en noemt zich apostel. Op negentienjarige leeftijd kwam hij naar Nederland. Holder is voorganger en oudste geweest bij (Stichting) Johan Maasbach (Wereldzending), maar na een conflict met deze begon hij in 1992 de Stichting Levende Steen Gemeente. Sinds april 2013 bevindt de gemeente (met circa 3300 leden, 2016) zich in ‘de Dome’ in Spijkenisse (Zuid-Holland). Dit gebouw van samenkomst (kosten elf miljoen euro) werd mede gefinancierd met geld van gemeenteleden. Ieder gemeentelid betaalt de ‘tienden’ (een joodse regel onder de Wet van Mozes): een tiende deel van je maandsalaris komt ten goede aan de gemeente.
Levende Steen Ministeries (de nieuwe naam vanaf april 2013) ondersteunt zendingsprojecten in onder andere Indonesië, Tanzania, Suriname en Zuid-Afrika.
Holder stelt: ‘In Gods Woord staat helder en duidelijk welke beloften God voor ons heeft en tot onze beschikking zijn: redding, voorspoed, gezondheid, blijdschap, vrede, rust, overwinning, etc…’ [1] Elke eerste vrijdag van de maand is er een Supernatural Healing Meeting, een dienst in het kader van wonderen en genezingen. Holder meent dat niet alleen ziekten veranderen op krachtige wijze, maar ook emotionele pijnen en omstandigheden – waar eerst geen uitzicht was op verbetering. [2] De registratie van een wekelijkse ‘Supernatural Power Meeting’ in de Dome, wordt op zaterdagochtend tussen 9.30 en 10.00 uur uitgezonden op SBS6. Ook op GOD TV verzorgt Levende Steen Ministeries uitzendingen.
[Bronnen: [1] http://www.levendesteenministries.nl/, https://nl.wikipedia.org/wiki/Edgar_Holder, [2] http://www.levendesteenministries.nl/ministry/supernatural-healing-meeting/, http://www.sbs6.nl/programmas/levende-steen-ministries/, https://nl.wikipedia.org/wiki/Kerkgebouw_De_Levende_Steen, http://www.cip.nl/nieuws/april-2013/34717-Zonder-geven-gaat-alles-kapot, http://www.levendesteenministries.nl/media/uitzending-gemist/, http://www.trouw.nl/tr/nl/5009/Archief/article/detail/3569402/2013/12/30/Levende-Steen-Ministries.dhtml, http://www.volkskrant.nl/archief/de-aandeelhouders-van-god~a3425794/]